طی سال‌های گذشته، اینترنت سیار در کشور به سرعت توسعه یافته، اما اینترنت ثابت کشور که در دنیا به‌عنوان اینترنت اصلی شناخته می‌شود، همچنان با چالش مواجه است؛ این در حالی است که تحریم‌ها حق دسترسی مردم و کسب‌وکارها به بسیاری از ابزارها و سرویس‌ها را تحت‌الشعاع قرار داده است و از سوی دیگر، اختلال‌ها و قطعی‌های گاه و بی‌گاه اینترنت هم مزید بر علت شده است. روزنامه همشهری به همین‌خاطر تصمیم گرفت با محمد جعفرپور، رئیس هیأت‌مدیره و مدیرعامل شرکت ارتباطات زیرساخت درباره مسائل مرتبط با اینترنت گفت‌وگو کند. توسعه فیبرنوری، مشکلات گیمرها، شبکه ملی اطلاعات و توزیع محتوا، بخشی از مواردی بود که در گفت‌وگو با جعفرپور به پرسش گذاشته شد.
- اهمیت فیبر نوری و توسعه آن برای دولت را تشریح کنید. چرا پروژه فیبر نوری به پروژه‌ای بزرگ برای دولت تبدیل شده است؟
فیبر نوری بستری بسیار مناسب برای تبادل محتواست. اساسا سرویس پهن باند به ۲ صورت کابلی و بی‌سیم ارائه می‌شود. اکثر کشورهای دنیا به‌دلیل پایداری و کیفیتی که فیبر نوری دارد و سرعتی که ارائه می‌کند از این سرویس برای مشترکان استفاده می‌کنند. در ایران بیشترین سرویس به‌صورت بی‌سیم ارائه می‌شود؛ درحالی‌که در دنیا نسبت ترافیک سرویس ثابت به بی‌سیم ۷۰ به ۳۰ است؛ به همین دلیل نیاز به توسعه فیبر نوری کاملا حس می‌شود. البته توسعه سرویس همراه هم همچنان ادامه خواهد داشت.
- رادار بازی یکی از سرویس‌های زیرساخت در دوره جدید است. کمی درباره آن توضیح می‌دهید؟
بازی‌های آنلاین و رایانه‌ای طرفداران زیادی در ایران دارد و در عین حال در چند سال گذشته مشکلات زیادی برای کاربران این بازی‌ها وجود داشته است. گیمرها همیشه نسبت به این مسئله شکایت داشتند. با همت تیمی جوان و حمایت ارتباطات زیرساخت بسیاری از این مشکلات حل شده است. برای نمونه یکی از مهم‌ترین مشکلات، تحریم‌ها بود که گیمرها را اذیت می‌کرد. نخستین اتفاقی که در رادار بازی رخ داد دور زدن این تحریم‌ها بود. موضوع بعدی حل مشکل پارامترهای شبکه بود؛ چراکه بازی کردن به مواردی مانند تأخیر (delay) و جیتر بسیار وابسته است؛ به همین‌خاطر رفع اختلال در این حوزه را هدف قرار دادیم و کاربران با استفاده از رادار بازی دیگر مشکل تأخیر و جیتر ندارند.
- حرف و حدیث‌هایی هم درباره این سرویس بود. آیا امنیت کاربران به خطر خواهد افتاد؟
این شایعات را حتی خود کاربران هم نپذیرفتند و به هیچ‌وجه هم درست نیست. هیچ‌گونه دسترسی از طرف رادار بازی به اطلاعات کاربران وجود ندارد و فقط تجربه بهتری برای گیمرها را فراهم می‌کند.
- آماری از کاربرانی که از این سرویس استفاده می‌کنند، قابل ارائه است؟
از روز اول استقبال از این سرویس بسیار زیاد بود و از دی‌ماه تا انتهای سال گذشته به ۷میلیون کاربر رسیدیم. تا امروز هم تعداد کاربران فعال به ۱۱میلیون رسیده است.
- برنامه‌ای برای توسعه رادار بازی هم دارید؟
تعدادی از بازی‌ها تاکنون اضافه نشده‌اند که به مرور اضافه می‌شوند و به‌زودی هم آپدیت بزرگی خواهیم داشت.
- استقبال از سرویس دیگر شما یعنی ۴۰۳ چطور بوده است و آیا این سرویس هم به نوعی تحریم‌شکن محسوب می‌شود؟
ارائه سرویس ۴۰۳ اساسا برای نخبگان جامعه مانند برنامه‌نویسان و دانشگاهیان بوده و درواقع ما در این سرویس با نخبگان سر و کار داریم. استقبال از این سرویس هم زیاد بوده است؛ چراکه کیفیت خدماتی که در آن ارائه می‌شود، بالاست.
- آماری هم از تعداد کاربران وجود دارد؟
حدود ۳۰۰ هزار کاربر فعلا از این سرویس استفاده می‌کنند و بیش از ۴۵۰ پلتفرم هم در این سامانه قابل دسترسی است که ده‌ها هزار سرویس و دامنه را شامل می‌شود. پشتیبانی از این سرویس هم ۲۴ ساعته است و کاربران می‌توانند سرویس‌های جدید را هم درخواست کنند و همین الان ۶هزار سرویس در صف اضافه شدن قرار دارند.
- روزانه تعداد زیادی از مردم ویندوز، اندروید یا سرویس‌های دیگر خود را آپدیت می‌کنند. برنامه‌ای برای تسهیل این فرایند و مقابله با تحریم احتمالی آن هم دارید؟
برنامه بسیار خوبی در این حوزه داریم که محتوای بین‌المللی را در ایران هاست کنیم و مذاکرات خیلی خوبی هم در این زمینه انجام شده است و حتی با ارائه‌کنندگان محتوای فارسی خارج از کشور هم مذاکرات خوبی داشتیم. همین الان هم برخی از خدمات در داخل کشور هاست شده که باعث می‌شود سرعت دانلود و دسترسی به این محتواها بالا برود. خیلی از مجموعه‌های تخصصی کشور هم از این موضوع خبر دارند، اما ترجیح می‌دهیم زمانی آن را بیشتر رسانه‌ای کنیم که به مراحل خیلی جلوتری رفته باشیم.
- از محتوایی که باید در داخل ایران هاست شود، نمونه‌ای در دست هست؟
بازی یکی از نمونه‌های مهم این مسئله است. بازی ۲ قسمت محتوای حجیم و دیگر تغییرات دائمی دارد که می‌توان محتوای حجیم را در داخل ایران «هاست» کرد. بسیاری از آپدیت‌های مربوط به IOS یا ویندوز را هم می‌توان از طریق هاستینگ ایرانی انجام داد که کار را برای کاربران داخل کشور آسان‌تر می‌کند. فراموش نکنید که در بسیاری از کشورهای دنیا محتوا درون کشور، هاست می‌شود و حجم دیتایی که به خارج از کشور می‌رود حتی کمتر از ۱۰درصد است و در بدترین حالت ۳۰تا ۴۰ درصد گردش محتوا خارج از کشور است. دلیل این مسئله هم رضایت بیشتر کاربر انتهایی از شبکه ارتباطی است. حتی در موارد مختلفی دیتاسنترها در محلات و شهرهای کوچک قرار می‌گیرد تا گردش ارتباطات با سهولت بیشتری صورت بگیرد.
- اکنون بیشتر دیتای کشور در تهران است. از نظر فنی و امنیتی این مسئله مشکل‌آفرین نیست؟ برنامه‌ای برای تغییر این وضعیت دارید؟
یکی از برنامه‌های کلان وزارتخانه درباره همین موضوع است. کمیته‌ای با تدبیر وزیر ارتباطات با نام مهندسی ترافیک و توزیع محتوای شبکه ملی اطلاعات تشکیل شده که کار آن توزیع محتوا از تهران به کل کشور است. مشترکی که در سیستان و بلوچستان است با این وضعیت عدالت ارتباطی را حس نمی‌کند؛ چون هر محتوایی بخواهد باید چندهزار کیلومتر تا تهران دیتای آن بیاید و برود و طبیعتا نسبت به کاربری که در تهران است، تأخیر را تجربه خواهد کرد. از طرف دیگر وجود کل محتوا در تهران خطر پدافندی را نیز به همراه خواهد داشت که اگر بحرانی در تهران رخ دهد، حجم قابل‌توجهی از دیتا از بین خواهد رفت؛ حتی کاربران تهران هم ممکن است، تجربه خوبی نداشته باشند؛ چون از هر سرویسی بخواهند استفاده کنند با تراکم درخواست‌ها مواجه می‌شوند؛ به همین دلیل تسهیلات و قوانینی در این زمینه وضع شده و امیدواریم تا انتهای امسال بتوانیم نصف محتوای موجود در تهران را در کل کشور توزیع کنیم. در سال آینده هم این روند ادامه خواهد داشت.
- توزیع محتوا به چه شکلی خواهد بود؟
این فرایند به وسیله توزیع CDN انجام خواهد شد. کسی که در مشهد یا شهری دیگر حضور دارد دیگر تأخیری را نسبت به کسی که در تهران است، تجربه نخواهد کرد.
- در سخنان‌تان به شبکه ملی اطلاعات اشاره کردید. خیلی‌ها با شنیدن این کلمه تصور می‌کنند قرار است دسترسی به اینترنت بین‌الملل قطع شود؛ درصورتی که شما معتقدید هدف شبکه ملی اطلاعات تسهیل دسترسی کاربران است. برداشت درستی‌است؟
همانطور که جناب وزیر هم بارها اشاره کردند، شبکه ملی اطلاعات به معنای محدودیت دسترسی به محتوای بین‌المللی نخواهد بود. در شبکه ملی اطلاعات هر پروژه‌ای وجود دارد در راستای بهبود تجربه کاربر است؛ چه فیبر نوری، چه توزیع محتوا بخشی از شبکه ملی اطلاعات است که تجربه کاربر را بهبود می‌بخشد. وقتی فیبر نوری سرعت را برای کاربر تا یک گیگابیت بر ثانیه افزایش می‌دهد، یعنی می‌خواهد سرویس‌های متنوعی به کاربران ارائه دهد.
- به‌نظرتان در راه‌اندازی شبکه ملی اطلاعات تأخیر نداشته‌ایم؟ آیا بهتر نبود این فرایند از چند سال پیش آغاز می‌شد تا امروز مشکلات مرتبط با شبکه یا سرعت را شاهد نباشیم؟
حتما همینطور است و باید این کار زودتر انجام می‌شد، اما نصب آنتن BTS خیلی راحت‌تر از رساندن فیبر به درب منازل است و زودتر نتیجه می‌دهد و دوستان کار آسان‌تر را انتخاب کرده بودند؛ درحالی‌که فیبرنوری منازل و کسب‌وکارها، هم سرعت بیشتری دارد و هم پایدارتر است. این دولت هم، می‌توانست راه آسان‌تر را انتخاب کند، اما راه درست را انتخاب کرد؛ چون راه راحت‌تر را انتخاب کرده بودند نسبت اینترنت همراه به ثابت در کشور ما برخلاف دنیا ۷۰ به ۳۰ است.
- حتی در سرویس‌های دیگر هم به‌نظر می‌رسد راه آسان‌تر انتخاب شده بود.
بله، همینطور است؛ به همین‌خاطر حتی در سرویس‌های بازی تا قبل از ۱۴۰۱ بازخوردهای منفی به‌شدت وجود داشت و الان دیگر، آن فضا از بین رفته است.
- در آخر، خوب است به ماجرای فیبرکشی برای جزیره ابوموسی هم اشاره کنید.
رویکرد دولت سیزدهم عدالت در ارائه خدمات است. در خیلی از مناطق شاید برای ما مقرون به صرفه نباشد که امکانات ارتباطی را گسترش دهیم، اما این خدمات ارائه می‌شود. الان روستاهایی وجود دارند که رساندن خدمات به آنها بسیار سخت است و بعضی اوقات برای رساندن امکانات به برخی روستاهای دارای ۴۰ تا ۵۰خانوار باید ۵۰کیلومتر فیبر کشیده شود. در مورد جزایر سه‌گانه ایرانی هم این رویکرد وجود داشت که باید به ساکنان آنجا خدمات ارتباطی ارائه شود و استراتژیک‌بودن این جزایر هم طبیعتا در این تصمیم دخیل بود.
مصاحبه: مسعود شایگان
نظر شما